Ukryta przeszłość epoki lodowcowej Morza Północnego ujawniona w 3D

Spektakularne krajobrazy epoki lodowcowej zostały odkryte pod dnem Morza Północnego.

Głębokie, kilkukilometrowe kanały, znane jako doliny tunelowe, powstały w wyniku działania szybkich rzek płynących pod starożytnymi lodowcami Europy Północnej. Obecnie te formacje są ukryte pod osadami dennymi Morza Północnego, jednak nowoczesne badania sejsmiczne pozwoliły na precyzyjne odtworzenie ich kształtu w trójwymiarze.

Naukowcy uważają, że te struktury mogą dostarczyć istotnych informacji o tym, jak współczesne lądolody, takie jak ten na Grenlandii, mogą się rozpadać. Wszystko dlatego, że doliny te powstały w okresach intensywnego topnienia lodowców.

"Te doliny tunelowe powstały w ostatnich fazach istnienia lądolodu, w ekstremalnie ciepłych klimatach," wyjaśnia James Kirkham z British Antarctic Survey (BAS) i Uniwersytetu Cambridge. "Dzięki temu stanowią one świetny model tego, jak Grenlandia lub nawet Antarktyda mogą wyglądać w przyszłości, być może za kilkaset lat," dodaje badacz.

Procesy podlodowcowe a współczesne zmiany klimatyczne

Współcześnie na Grenlandii, podczas letnich miesięcy, można obserwować ogromne jeziora wody roztopowej, które gromadzą się na powierzchni lądolodu. Woda ta przepływa przez otwory w lodzie, dociera do podłoża, a następnie rozchodzi się i spływa do oceanu. Jednocześnie smaruje powierzchnię lodu, przyspieszając jego przemieszczanie się.

Badacze korzystają z różnorodnych narzędzi, aby zrozumieć procesy zachodzące pod lodowcami. NASA przeprowadziła nawet eksperyment, w którym wypuściła gumowe kaczki kąpielowe, by sprawdzić, czy będą w stanie przepłynąć podlodowcowe rzeki Grenlandii.

Dane z badań sejsmicznych

Opisane przez zespół Jamesa Kirkhama formacje są analizowane z wykorzystaniem nowoczesnych technik badań sejsmicznych. Metody te, stosowane pierwotnie do badania osadów dennych pod kątem wydobycia ropy, gazu lub budowy infrastruktury odnawialnych źródeł energii, pozwalają teraz odtworzyć historię lodowców w rejonie Morza Północnego.

Ostatnie 800 000 lat przyniosło wielokrotne epizody zlodowaceń w Europie Północnej, podczas których grube warstwy lodu przesuwały się w głąb kontynentu. W okresach ociepleń lodowce gwałtownie się wycofywały, tworząc doliny tunelowe.

Zespół badaczy opisał złożoną sieć wyżłobień i osadów powstałych zarówno w wyniku działania rzek podlodowcowych, jak i ruchu samego lodu. Wśród tych formacji znajdują się eskerowe grzbiety, które powstawały, gdy woda wyżłabiała szczeliny w lodzie, wypełniając je osadami i tworząc charakterystyczne kopce.

Długie, wijące się grzbiety, jakie odkryto, są śladami osadów wciśniętych w szczeliny szybko płynącego lodu, który nagle zatrzymał się. Badania te pozwalają na lepsze zrozumienie procesów lodowcowych, zarówno historycznych, jak i współczesnych.